Wat kost onze liefde voor mode het milieu?

Hoeveel heb je betaald voor de kleren in je kast? Als je de bonnetjes hebt, kun je dat uitrekenen. Maar achter elke jurk, spijkerbroek, hemd of sok zit een prijs die de meeste mensen niet opmerken: de kosten voor het milieu.

Volgens cijfers van het Milieuprogramma van de Verenigde Naties (UNEP) is er 3.781 liter water nodig om een spijkerbroek te maken, vanaf de productie van het katoen tot de levering van het eindproduct in de winkel. Dat staat gelijk aan de uitstoot van ongeveer 33,4 kilogram koolstofequivalent.

Als dat al voor één spijkerbroek is, stel je dan eens voor wat de milieukosten zijn voor alles in onze kast. De volgende statistieken geven je een idee:

• Elk jaar gebruikt de mode-industrie 93 miljard kubieke meter water – genoeg om te voorzien in de consumptiebehoeften van vijf miljoen mensen.
• Ongeveer 20 % van het afvalwater wereldwijd is afkomstig van het verven en behandelen van stoffen.
• Van de totale vezelinput die voor kleding wordt gebruikt, wordt 87 % verbrand of op een stortplaats gedumpt.
• De mode-industrie is verantwoordelijk voor 10% van de jaarlijkse wereldwijde koolstofuitstoot, meer dan alle internationale vluchten en zeevaart samen. In dit tempo zal de uitstoot van broeikasgassen door de mode-industrie tegen 2030 met meer dan 50 % zijn gestegen.
• Als de demografische en levensstijlpatronen blijven zoals ze nu zijn, zal de wereldwijde consumptie van kleding stijgen van 62 miljoen ton in 2019 tot 102 miljoen ton in 10 jaar.
• Elk jaar wordt een half miljoen ton plastic microvezels in de oceaan gedumpt, het equivalent van 50 miljard plastic flessen. Het gevaar? Microvezels kunnen niet uit het water worden gehaald en ze kunnen zich door de hele voedselketen verspreiden.

Wat is fast fashion?

We hebben er ondertussen allemaal wel eens van gehoord. Fast fashion oftewel snelle mode. Wat is fast fashion? Het bedrijfsmodel van de mode-industrie verergert het probleem door het tempo van ontwerp en productie op te voeren. De lancering van collecties is niet langer seizoensgebonden; de vervanging van kledingvoorraden is veel frequenter geworden.

Veel goedkope kledingwinkels bieden elke week nieuwe ontwerpen aan. In 2000 werden 50 miljard nieuwe kledingstukken gemaakt; bijna 20 jaar later is dat cijfer verdubbeld, volgens de Ellen MacArthur Foundation. Het duizelingwekkende tempo van de kledingproductie heeft ook de consumptie versneld: de gemiddelde persoon koopt vandaag 60% meer kleding dan in 2000, zo blijkt uit de gegevens. En ze kopen niet alleen meer, ze gooien daardoor ook meer kleding weg.

Minder dan 1% van de gebruikte kleding wordt gerecycleerd tot nieuwe kleding. Er wordt geschat dat elk jaar zo’n 500 miljard dollar aan waarde verloren gaat door kleding die nauwelijks wordt gedragen, niet wordt gedoneerd of gerecycled, of simpelweg op een stortplaats belandt.

De mode-industrie moet zichzelf opnieuw uitvinden

De mode-industrie is van cruciaal belang voor de economische ontwikkeling: de waarde ervan wordt wereldwijd op ongeveer 2,4 miljard dollar geraamd en in de gehele waardeketen zijn 75 miljoen mensen rechtstreeks in deze sector werkzaam. Het is de op twee na grootste productiesector ter wereld, na de auto-industrie en de technologiesector.

Dit maakt het voor kleermakers een uitdaging om te groeien zonder een vijand van het milieu te zijn, om bondgenoten van het klimaat te worden en tegelijkertijd betere omstandigheden voor de werknemers in de sector te bevorderen.

De industrie is echter traag is met het verbeteren van haar duurzaamheid. Sommige middelgrote en grote bedrijven hebben stappen gezet, maar de helft van de markt heeft weinig gedaan om duurzamer te worden in de productie. Uit onderzoek is gebleken dat de meeste leidinggevenden in de mode-industrie, milieu- en sociale factoren niet tot een van de leidende beginselen van hun bedrijfsstrategieën hadden gemaakt.

Initiatieven zoals de onlangs opgerichte VN-alliantie voor duurzame mode, waaraan het Connect4Climate-programma van de Wereldbank en andere organisaties deelnemen, roepen op tot een nieuwe textieleconomie. Het doel is het gebruik van nieuwe materialen te onderzoeken om kleding duurzamer te maken, zodat deze kan worden doorverkocht of gerecycled tot andere producten, en zo de vervuiling te helpen verminderen.

Enkele toonaangevende merken hebben gehoor gegeven aan deze oproep en werken aan de identificatie van vezelalternatieven en de ontwikkeling van milieuvriendelijkere processen.

Technologie en onderzoek spelen een sleutelrol bij het duurzamer maken van de industrie. Sportschoenen en sportkleding worden gemaakt van materialen die worden gewonnen uit het plastic dat in de oceaan wordt gedumpt. Huiden van vissen en natuurlijke kleurstoffen vervangen chemicaliën, fruithuiden vervangen bont, en rugzakken en handtassen worden gemaakt van afgedankt canvas. Sommige bedrijven hebben een retourbeleid zodat zij de kledingstukken van de consumenten kunnen recycleren nadat zij versleten zijn.

In Latijns-Amerika komt de overgang van de industrie naar een duurzaam model in een stroomversnelling. Ontwerpers onderzoeken mogelijkheden om de biodiversiteit van de regio te gebruiken bij de marketing van duurzame merken. Er worden evenementen georganiseerd en allianties gevormd om de aankoop van milieuvriendelijke kleding en accessoires te bevorderen. 

Hoewel er nog veel moet worden gedaan, is het bemoedigend dat sommige bedrijven zich engageren, terwijl er tien jaar geleden nog weinig sprake was van duurzame mode.

Wat is Fast Fashion

Wat kan jij als consument doen?

Om de kledingindustrie duurzamer te maken, moet iedereen meedoen. Van ontwerpers tot fabrikanten, critici en consumenten.

Als de consumenten geen verandering teweegbrengen, zijn de inspanningen tevergeefs. Zij moeten zich bewust worden van wat zij kopen. Hoe? Deze kleine stappen kunnen helpen:

• Vraag voor het kopen of de fabrikanten duurzame criteria hebben gebruikt om de kleding te maken.
• Wees creatief in het combineren van kledingstukken en recycle ze als ze versleten zijn.
• Repareer kleding.
• Doneer wat je niet meer gebruikt.
• Koop alleen wat je nodig hebt. In sommige landen wordt 40% van de gekochte kleding nooit gebruikt.
• Denk meer aan kwaliteit dan aan kwantiteit. Elk extra jaar dat een kledingstuk wordt gedragen, betekent minder vervuiling. Goedkope kleding overleeft vaak het wasprogramma niet, wat betekent dat u op de lange termijn geen geld bespaart in vergelijking met het kopen van kleding van betere kwaliteit? Goedkoop is in de modebranche altijd duurkoop.
• Koop tweedehandskleding.
• Wees een slimme wasmanager – was volle ladingen en gebruik bijvoorbeeld niet-schurende wasmiddelen.